Ο Κούντρα, ένας αφρικανικός τεράστιος αρουραίος, ξεκινά συνήθως την εργασία αναζήτησης με το πρώτο φως της ημέρας σε ένα λιβάδι στην περιοχή Μορογκόρο της Τανζανίας. Δεν αναζητά τροφή αλλά… νάρκες!
Ο Κούντρα ανήκει σε ένα πρόγραμμα ανίχνευσης ναρκών ξηράς! Το εγχείρημα γίνεται με τη βοήθεια δύο εκπαιδευτών του μη κερδοσκοπικού οργανισμού APOPO, με έδρα την Τανζανία, ο οποίος είναι αφιερωμένος στην εκπαίδευση γιγάντιων αρουραίων για την ανίχνευση ναρκών ξηράς.
Οι αρουραίοι, αν και θεωρούνται, κυρίως στον δυτικό κόσμο, τρομακτικά και επιβλαβή ζώα, διαθέτουν μία εντυπωσιακά οξεία οσμή που τους επιτρέπει να εντοπίζουν γρήγορα το εκρηκτικό υλικό στο έδαφος. Ο συμβατικός τρόπος ανίχνευσης ναρκών με τη χρήση μεταλλικών ράβδων είναι συγκριτικά αργός, καθώς ο ανιχνευτής δεν είναι σε θέση να ξεχωρίσει πραγματικές νάρκες από μεταλλικά απορρίμματα.
Ένας εκπαιδευμένος αρουραίος μπορεί να ψάξει σε μια περιοχή μεγέθους ενός γηπέδου τένις (περίπου 650 τετραγωνικών μέτρων) σε 30 λεπτά, ενώ με τον συμβατικό τρόπο χρειάζονται τέσσερις μέρες.
Όταν ένας αρουραίος εντοπίσει μία νάρκη ξηράς, ο εκπαιδευτής θα χρησιμοποιήσει μια συσκευή για να παραγάγει έναν χαρούμενο ήχο ο οποίος συνήθως ακολουθείται από τρόφιμα, ένα μείγμα μπανανών και αβοκάντο.
Η εκπαίδευση των μωρών αρουραίων ξεκινά την 7η εβδομάδα ζωής τους και διαρκεί περίπου 9 μήνες. Στην τελική δοκιμασία πρέπει να ψάξουν σε μια περιοχή 800 τετραγωνικών μέτρων, όπου ανά 100 τ.μ. οι εκπαιδευτές έχουν τοποθετήσει τυχαία 1 έως 4 νάρκες. Για να περάσει το τεστ ένας αρουραίος πρέπει να βρει και τις τέσσερις νάρκες, ενώ έχει το πολύ δύο πιθανότητες για «ψευδή συναγερμό». Αφού περάσουν το εκπαιδευτικό τεστ, οι ήρωες αρουραίοι αποστέλλονται σε άλλες χώρες, όπως η Μοζαμβίκη, η Αγκόλα και η Καμπότζη για να βοηθήσουν τους εγχώριους ειδικούς να καθαρίσουν τα εδάφη από τις νάρκες.
Σύμφωνα με τα τελευταία στατιστικά στοιχεία, 3716 εκπαιδευμένοι αρουραίοι χρησιμοποιήθηκαν για την ανίχνευση ναρκών το 2016. Με τη βοήθειά τους δόθηκαν πίσω στις τοπικές κοινότητες πάνω από 960.000 αποναρκοθετημένα τετραγωνικά μέτρα, ενώ καταστράφηκαν πάνω από 34.600 νάρκες. Εκτός όμως από την ανίχνευση ναρκών ξηράς, οι αρουραίοι της APOPO εκπαιδεύονται επίσης για την ανίχνευση της φυματίωσης στην Τανζανία και την Αιθιοπία, μυρίζοντας δείγματα πτυέλων.
