Γαστρονομικά μουσεία στον κόσμο υπάρχουν πολλά, όπου παρουσιάζεται στην ουσία η ιστορία του αγαπημένου τοπικού προϊόντος της κάθε χώρας.
Έτσι στο Βέλγιο θα βρείτε το μουσείο τηγανητής πατάτας, στη Γερμανία μουσείο για λουκάνικα, στη Σκωτία μουσείο ουίσκι, και στην Πολωνία μουσείο κρουασάν.
Εμείς, στη χώρα μας τιμώντας, το πιο απλό κι αγαπημένο φαγητό του ανθρώπου για πάνω από 10.000 χρόνια, ιδρύσαμε μουσεία άρτου, και μάλιστα όχι μόνο ένα αλλά τρία.
Μουσείο Λούλη
Το μουσείο Λούλη στεγάζεται σε νέες εγκαταστάσεις της βιομηχανικής μονάδας των ΜΥΛΩΝ ΛΟΥΛΗ στο Κερατσίνι. Έχει ως βασικό του άξονα το τρίπτυχο «σιτάρι-αλεύρι-ψωμί» και δημιουργήθηκε με πολλή αγάπη από την οικογένεια Λούλη το 2013 με στόχο να διατηρηθούν οι μνήμες ζωντανές. Η συλλογή εκθεμάτων που ξεκίνησε στις αρχές της δεκαετίας του ’50, περιλαμβάνει αντικείμενα σχετικά με τη σπορά, τον θερισμό, τον αλωνισμό, την άλεση και το ζύμωμα, όπως παλιά εργαλεία, μυλόπετρες, χειρόμυλους, παλαιά μηχανήματα των μύλων της οικογένειας, φόρμες ζύμης κ.α.
Σήμερα, τα εκθέματα του μουσείου καλύπτουν μια περίοδο 27 αιώνων. Το παλαιότερο χρονολογείται από τον 7ο π.Χ. αιώνα και το νεώτερο έρχεται από τον 20ο μ.Χ. αώνα.
Πολύ σημαντική θεωρείται και η συλλογή των 500 σφραγίδων πρόσφορου (από τον 4ο μ.Χ. αιώνα έως τον 20ο αιώνα) από 14 διαφορετικές χώρες με παράδοση στην Ορθόδοξη πίστη, που αποτελεί τη μεγαλύτερη στον κόσμο. Επίσης, λειτουργεί παραδοσιακό αρτοποιείο, όπου οι μικροί επισκέπτες έχουν τη δυνατότητα να έρθουν σε επαφή με τη ζύμη.
Πάνω από αυτό, σε 7 ορόφους λειτουργεί ο νεώτερος σύγχρονος μύλος της χώρας, οπότε το παρελθόν και το παρόν συναντιούνται σε αυτό τον σπάνιο χώρο, που αξίζει να επισκεφθείτε.
Ευρωπαϊκό Μουσείο Άρτου
Ιδρύθηκε το 2005 και στεγάζεται σε ένα παλιό αρχοντικό στον Βαρνάβα. Φιλοξενεί πάνω από 3000 κεντημένα είδη ψωμιού με διακόσμηση από την Ελλάδα και 40 χώρες του εξωτερικού. Τα εκθέματά του μάλιστα αποτελούν τη μεγαλύτερη συλλογή κεντημένου και θρησκευτικού ψωμιού στην Ευρώπη, η οποία συνεχώς εμπλουτίζεται και αυξάνεται.
Τα κεντημένα σχέδια διαφέρουν ανάλογα με την κάθε περιοχή, ενώ σε ορισμένες περιπτώσεις ακόμα και η κάθε οικογένεια είχε το δικό της κέντημα, ενώ υπήρχαν ειδικά κεντήματα για την κάθε περίσταση ( για παράδειγμα, γάμους ή μεγάλες θρησκευτικές γιορτές).
Στόχος του Μουσείου είναι να γνωρίσει στο κοινό και δη στα παιδιά τον κύκλο του ψωμιού από τη σπορά, το ζύμωμα, μέχρι να φτάσει στο τραπέζι, αλλά και τα αμέτρητα σχέδια κεντημένου ψωμιού που καταγράφουν μια διαδρομή αιώνων. Στον χώρο του μουσείου λειτουργεί εκθετήριο με αντίγραφα κεντημένων άρτων καθώς επίσης και ανάλογη βιβλιογραφία, αλλά κι ένα υπέροχο παραδοσιακό καφενείο με καφέδες και τοπικά γλυκίσματα, που αξίζει να δοκιμάσετε.
Από το 2003 ο Λαογραφικός – Χορευτικός Σύλλογος Αμφίκλειας, που έχει ως στόχο του τη διάσωση της πολιτιστικής κληρονομιάς της περιοχής, δημιούργησε αυτό το γευστικό μουσείο, που ακολουθεί τα βήματα της σύγχρονης μουσειακής πολιτικής με σαφέστατο εκπαιδευτικό χαρακτήρα. Ανάμεσα στα εκθέματα θα δείτε την πλούσια προϋπάρχουσα συλλογή του Λαογραφικού Συλλόγου «Η Δαδιώτικη Εστία», με οικιακά σκεύη, υφαντά, κεντήματα, ενδυμασίες, άρτους κ.α., που αποτέλεσε και τον αρχικό πυρήνα των εκθεμάτων.
Όσον αφορά στη μόνιμη έκθεση του Μουσείο, παρουσιάζει τον κύκλο του ψωμιού (από τον σπόρο στο αλεύρι), την καλλιέργεια, συλλογή, παραγωγή, μέτρημα και αλεστική, καθώς και τον κύκλο του ψωμιού (από το αλεύρι στο ψωμί), την προετοιμασία, την παρασκευή και το πλάσιμο, τον διάκοσμο και το ψήσιμο. Η έκθεση συμπληρώνεται με δύο ενότητες: τo Ψωμί στον κύκλο του ανθρώπου (γέννηση, γάμος, θάνατος) και το Ψωμί στον κύκλο του χρόνου (Χριστούγεννα, Πάσχα, Θερισμός κ.λ.π.)